Ομιλία του Υπουργού Επικρατείας κ. Στέφανου Μανίκα στην εκδήλωση για την ημέρα της Γυναίκας «το μισό του ουρανού, το ένα τρίτο της αυτοδιοίκησης»
ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Σάββατο 9 Μαρτίου 2002
Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι, ευχαριστώ την Νομαρχιακή Επιτροπή του Ηρακλείου του ΠΑΣΟΚ, που είχε την καλοσύνη και μου έκανε την τιμή να με καλέσει να εισηγηθώ για τον εορτασμό της παγκόσμιας ημέρας για την γυναίκα.
Βέβαια τα όσα προηγήθηκαν κατά την γνώμη μου, καθιστούν περιττή οποιαδήποτε ομιλία. Αλλά ωστόσο αξίζει από έναν άνδρα, ο οποίος βρίσκεται πάντοτε σε ένα δίλημμα να αντιμετωπίσει πολιτικά το θέμα, ενώ ο ίδιος είναι γέννημα και θρέμμα ενός συγκεκριμένου καταναλωτικού προτύπου, να αναμετρηθεί στην ουσία με την ίδια του τη συνείδηση και με το ίδιο του το αξιακό σύστημα.
Κοντολογίς απ’ όσα άκουσα προηγούμενα και όσα όλοι γνωρίζουμε, επιβεβαιώνεται το μόνιμο ιστορικό συμπέρασμα. Τίποτα δεν χαρίζεται, τα πάντα κατακτώνται. Ότι λοιπόν σήμερα έχει φέρει σε επίπεδο ισότιμης νομοθετικής θέσης τις γυναίκες, είναι αποτέλεσμα των αγώνων του σοσιαλιστικού, του εργατικού, του κομμουνιστικού και του γυναικείου κινήματος.
Και αυτό το λεω, όχι γιατί θέλω να κατατάξω το γυναικείο κίνημα, ως ένα μερίδιο ανάμεσα στα ιστορικά προοδευτικά κινήματα που χάραξαν την διαδρομή της ιστορίας, αλλά κυρίως, διότι η αντίληψη για την κοινωνία, η αντίληψη για τον άνθρωπο, πηγάζει από τα νάματα, το αξιακό σύστημα, τις ιδέες, των σοσιαλιστών και των προοδευτικών ανθρώπων.
Αυτοί οι πρώτοι διέγνωσαν ότι η πορεία της ανθρωπότητας, δεν μπορεί να συντελεστεί ερήμην του μισού πληθυσμού. Σ’ αυτή λοιπόν την διαδρομή του τελευταίου αιώνα, του αιώνα που πέρασε, είδαμε το γυναικείο κίνημα ότι κατόρθωσε, αποτελεσματικά θα έλεγε κανένας, να κατακτήσει την ισότιμη συμμετοχή του, στην δημόσια ζωή των χωρών και της παγκόσμιας κοινωνίας.
Και ενώ υπάρχει πλέον σήμερα, ένα επαρκές θα έλεγα νομοθετικό πλαίσιο, ένα οπλοστάσιο τέτοιο, που προσφέρει τη δυνατότητα στη γυναίκα, να συμμετέχει ισότιμα δημόσια στη κοινωνική και την πολιτική ζωή, οι αριθμοί είναι αδιάψευστοι, είναι αμείλικτοι και επιβεβαιώνουν το αντίθετο.
Ενώ παραδείγματος χάρη το 40% των εργαζομένων στη χώρα μας είναι γυναίκες, ενώ το 57% των πτυχιούχων ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης είναι γυναίκες, βλέπουμε μιαν αντιστοιχία με την πενιχρή θα έλεγα, συμμετοχή των γυναικών στις δημόσιες υποθέσεις.
Το ερώτημα που προκύπτει και αυτό που οφείλει να απαντάει η πολιτική με η και με οι, οι κυβερνήσεις και τα κόμματα, είναι άραγε το ζήτημα της συμμετοχής της γυναίκας, μια υπόθεση συνταγματική; Είναι υπόθεση ενός τυπικού νόμου; Ή μήπως όλα αυτά είναι τα εργαλεία τα οποία θα βοηθήσουν, για να διαμορφωθεί ένας νέος πολιτισμός στη κοινωνία μας, ένα νέο σύστημα αξιών και ένα αξιακό πρότυπο, το οποίο δεν θα διαχωρίζει τους ανθρώπους με βάση το φύλο, το χρώμα, την θρησκεία, ή την πολιτική αντίληψη.
Νομίζω ότι το μεγάλο κενό που παγκόσμια, αλλά και ως ελληνική κοινωνία μας διακρίνει, είναι αυτό ακριβώς το σημείο. Δεν είναι το έλλειμμα στο νομοθετικό πλαίσιο. Άλλωστε το Σύνταγμά μας από το 1975, μιλάει για την ισότητα των Ελληνίδων και των Ελλήνων, έναντι των νόμων.
Ωστόσο όμως σήμερα βλέπουμε ένα έλλειμμα δημοκρατίας, το οποίο εκφράζεται σ’ αυτό που λέμε, προσκήνιο της δημόσιας ζωής. 26 μόνο βουλευτές γυναίκες στους 300. 230 γυναίκες νομαρχιακοί σύμβουλοι στους 3.100 νομαρχιακούς συμβούλους. Είναι δυο μικρά συγκεκριμένα παραδείγματα που αποτυπώνουν αυτό που ονόμασα προηγούμενα, δημοκρατικό έλλειμμα.
Αυτό το δημοκρατικό έλλειμμα, η ελληνική πολιτεία, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, ήρθε να το απαντήσει, νομοθετώντας πριν ένα χρόνο με υπουργό μια γυναίκα την κα Παπανδρέου, ότι τουλάχιστον το 1/3 των φύλων πρέπει να εκπροσωπούνται στα ψηφοδέλτια της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Εγώ εύχομαι, ελπίζω και θα αγωνιστώ φαντάζομαι μαζί με όλους σας, αυτό το ποσοστό να περάσει σε κάθε εκλογική διαδικασία, οποιουδήποτε πολιτικού μεγέθους. Και αυτό γιατί;
Διότι από πολλές πλευρές, και πολλές γυναίκες ιδιαίτερα, υπερασπίζονται την άποψη ότι το ποσοστό και η ποσόστωση γενικώς, είναι μια αρνητική διαδικασία για την γυναίκα, την υποτιμά.
Αν το δει κανένας από άποψη αρχών, ότι όλοι οι πολίτες αδιάκριτα, έχουν το δικαίωμα της συμμετοχής στα κοινά, προφανώς βάσιμα μπορεί να ισχυριστεί, ότι η όποια ποσόστωση υπέρ οποιουδήποτε λειτουργεί εις βάρος των άλλων.
Ωστόσο όμως αυτή η επιλογή, η οποία είναι μια επιλογή αμυντική, έχει μέσα της ένα μεγάλο μήνυμα. Έχει το μήνυμα της χειραφέτησης της κοινωνίας μας, η οποία θέλει πια να επιδιώξει την συμμετοχή της γυναίκας, ως πολίτη στα κοινά αυτής της χώρας.
Ιδιαίτερα μετά την είσοδο της γυναίκας στην παραγωγή, οι κοινωνίες μας γνωρίσανε μεγάλες αλλαγές. Αν θέλετε αυτές οι κοινωνίες, που έφθασαν περίπου μέχρι το τέλος του αιώνα που πέρασε και λίγο πιο πριν και τελείωσαν το ρόλο τους, έκλεισαν το κύκλο τους και ήταν βασισμένο σε ένα πρότυπο, αυτό που λέγαμε φορτικό μοντέλο στη παραγωγή. Δηλαδή άνδρας εργαζόμενος, γυναίκα στο σπίτι, 8ωρη εργασία.
Η είσοδος της γυναίκας στη παραγωγή, όλα αυτά τα ανέτρεψε. Και πάνω απ’ όλα, άλλαξε σιγά – σιγά, το θεμελιώδες κύτταρο της κοινωνικής οργάνωσης. Η μορφή, ο ρόλος και το περιεχόμενο της οικογένειας. Αυτή η αλλαγή, ξένισε, δημιούργησε σοκ, επέφερε δραματικές συμπεριφορές και κατά την γνώμη μου σε πολλές περιπτώσεις οδήγησε και σε συντηρητικές αντιλήψεις.
Η έξοδο της γυναίκας στην παραγωγή, διέλυσε την οικογένεια, διαμόρφωσε προβληματικά παιδιά, άρα ποιο είναι αυτό που πρέπει να γίνει; Επιστροφή στο σπίτι, επιστροφή στα οικιακά. Μάλιστα αναπτύχθηκαν και πολύ όμορφες θεωρίες, γύρω από την επιστροφή της γυναίκας στο σπίτι.
Με βάση το φόβο και το μεγάλο πρόβλημα της ανεργίας, υπάρχουν και θεωρητικοί που ισχυρίζονται ακόμα και σήμερα, ότι η επιστροφή της γυναίκας στο σπίτι, θα δημιουργήσει την κοινωνία της πλήρους απασχόλησης.
Μόνο που δεν μας λένε ότι η κοινωνία της πλήρους απασχόλησης, θα είναι η κοινωνία της πλήρους απασχόλησης των ανδρών. Αυτές οι απόψεις δυστυχώς ενδημούν και στους προοδευτικούς χώρους. Υπάρχει όμως και ένα άλλο πρόβλημα. Υπάρχει το πρόβλημα ότι οι γυναίκες οι οποίες έδωσαν τόσους αγώνες για την συμμετοχή τους και την κατοχύρωσή τους στη κοινωνική ζωή, στην οικογενειακή ζωή, στην οικονομική ζωή, οι ίδιες κάποια στιγμή γίνονται μητέρες, αναθρέφουν παιδιά.
Και εδώ προκύπτει το ερώτημα, το πώς ανατρέφουν τα παιδιά τους, με βάση τους αγώνες τους, ή με βάση το αξιακό πρότυπο το οποίο έχει ακουμπήσει και τη συνείδησή τους; Διότι όλοι εμείς, είμαστε παιδιά κάποιων γυναικών, που κάποιες απ αυτές διεκδίκησαν κοινωνική ισοτιμία.
Και εμείς εδώ σήμερα είμαστε γονείς και δεν είμαι σίγουρος και έχω σοβαρότατες επιφυλάξεις, κατά πόσον ως πατέρες και κυρίως ως γυναίκες, μεταδίδουμε μηνύματα χειραφέτησης στα παιδιά μας, ή αναπαράγουμε ασυνείδητα κάτω από το φόβο και την ανασφάλεια, τα αξιακά πρότυπα μιας παρελθούσης κοινωνίας.
Νομίζω ότι υπόγεια αυτός ο συντηρητισμός εμφιλοχωρεί σε όλους μας. Και αυτό είναι που πρέπει να ξεπεράσουμε και εδώ είναι κατά την γνώμη μου το μεγάλο στοίχημα και η μεγάλη πρόκληση για πραγματική κοινωνική ισοτιμία.
Το νομοθετικό πλαίσιο επαρκές, χρειάζεται διορθώσεις. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ τουλάχιστον έχει να ισχυριστεί από το 1982 μέχρι σήμερα, έχει περάσει μια σειρά ριζοσπαστικών νομοθετικών πρωτοβουλιών, οι οποίες αναδεικνύουν τον ισότιμο ρόλο της γυναίκας.
Εκείνο όμως που μένει είναι το μεγάλο ζήτημα, της ανατροπής του κυρίαρχου καταναλωτικού μοντέλου. Του κυρίαρχου καταναλωτικού μοντέλου, το οποίο βγαίνει μέσα από την οικογένεια και περνάει μέσα από την παραγωγή και το οποίο τελικά το εισπράττουμε και το ασπαζόμαστε, ασυνείδητα έστω όλοι μας, άλλος περισσότερο, άλλος λιγότερο.
Και εδώ θα σας αναφέρουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Διαφήμιση. Η διαφήμιση πώς παρουσιάζει και πώς προβάλει σήμερα τη γυναίκα; Μάλλον την προβάλει σαν ένα καταναλωτικό προϊόν. Η γυναίκα είναι αναλώσιμη, η γυναίκα είναι θέαμα, η γυναίκα είναι συμπλήρωμα μιας ευτυχισμένης ζωής, μιας αναβαθμισμένης ποιότητας ζωής.
Το εντυπωσιακό είναι, ότι στο χώρο της διαφήμισης, το 68% είναι εργαζόμενες γυναίκες. Απ’ αυτές είναι το 37% αυτό που λέμε παραγωγή – διαφήμιση, δηλαδή αυτοί που φτιάχνουν τα σενάρια. Άρα εδώ συμβαίνει κάτι άλλο. Συμβαίνει ότι και στις γυναίκες και ιδιαίτερα σ’ αυτές τις γυναίκες οι οποίες κάνουν καριέρα, έχουν οικονομική και κοινωνική αυτοδυναμία, έχει περάσει η μοναδική κυρίαρχη αξία έτσι όπως εμφανίζεται στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, που είναι το χρήμα. Και στη βάση λοιπόν της μεγάλης ιδέας του χρήματος, της μοναδικής αξίας που συνέχει πλέον την κοινωνία μας, είμαι έτοιμος να πουλήσω και τις ιδέες μου και το φύλο μου.
Και αυτό δυστυχώς συμβαίνει σήμερα. Αν επιμένω σ’ αυτό, είναι γιατί έχω στέρεα την πεποίθηση, είναι βαθιά μου πίστη, ότι εάν δεν ανατρέψουμε το κυρίαρχο καταναλωτικό μοντέλο, εάν δεν ανατρέψουμε τα στερεότυπα της ζωής που ο καθένας άμεσα ή έμμεσα υπερασπίζεται, οι νόμοι θα μένουν κενοί περιεχομένου.
Δεν είναι ζήτημα νόμων οι κοινωνικές εξελίξεις. Και εμείς από τη πλευρά τη δική μας, ως σοσιαλιστές, γνωρίζουμε ότι εάν ήταν μια υπόθεση νόμων οι κοινωνικές αλλαγές, δεν θα είχαμε να κάνουμε τίποτα άλλο, παρά να νομοθετήσουμε τη κοινωνική δικαιοσύνη, να νομοθετήσουμε την αταξική κοινωνία για να το επιτύχουμε.
Ωστόσο η ζωή και η πραγματικότητα τα λεει διαφορετικά. Η ζωή λεει ότι χρειάζεται ν’ αγωνιζόμαστε, χρειάζεται να νομοθετούμε και κυρίως χρειάζεται να τολμούμε. Φίλες και φίλοι, σ’ αυτό το σημείο να κάνω μια ιδιαίτερη αναφορά, για να δούμε πώς κάποια μηνύματα περνάνε σήμερα και από οργανισμούς οι οποίοι υποτίθεται υπηρετούν το ανθρώπινο δίκαιο, τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα.
Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών και οι Διεθνείς Οργανώσεις έχουν οργανώσει την Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας, στη γυναίκα που βιάζεται, τη γυναίκα που καταπιέζεται, πιο συγκεκριμένα στην γυναίκα του Αφγανιστάν, στη γυναίκα της μπούργκας.
Και νομίζω ότι αυτό απηχεί μια καλή διάθεση, αποτελεί όμως ακαδημαϊκή στην ουσία πολιτική. Διότι εκεί έχουμε εξαιρετικές ακραίες εκδηλώσεις, είτε θρησκευτικού φανατισμού, είτε κοινωνικών συντηρητισμών και προκύπτουν αυτόματα δυο ερωτήματα: την Μπούργκα την ανακαλύψαμε με τον Μπιν Λάντεν, μέχρι τότε τι κάναμε γι’ αυτήν; Πόσο βοηθήσαμε για τις χώρες του Τρίτου Κόσμου, να μετασχηματιστούν σε σύγχρονες κοινωνικές πολιτικές δημοκρατίες, όπου προφανώς στα πλαίσια αυτών των δημοκρατιών θα αναβαθμιζόταν ο ρόλος της γυναίκας;
Και δεύτερον, τι κάνουμε σήμερα, ακριβώς για να αντιμετωπίσουμε τη κοινωνική Μπούγκα, την κοινωνική Μπούργκα, εκείνη η οποία απλώνεται σε όλο τον κόσμο, εκείνη η οποία μυθοποιεί το κέρδος και μόνο την ιδέα του κέρδους, όπου τα ανθρωπιστικά ιδεώδη θεωρούνται υπόθεση γραφικών, φιλοσοφούντων, ποιητών, τελικά περιθωριακών;
Αναμφίβολα ζούμε στην εποχή της εικόνας και του ήχου. Ο ρόλος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, είναι ένας ρόλος ιδιαίτερα ισχυρός, ιδεολογικά, πολιτικά και κοινωνικά. Διαμορφώνει πρότυπα ζωής, επιβάλει μοντέλα ζωής.
Η αντίδρασή μας μπορεί να είναι απλή. Μπορεί όμως και χρειάζεται να είναι και πολλαπλή. Είναι απλή, διότι δεν χρειάζεται απλώς να καταγγέλλουμε, χρειάζεται να παρεμβαίνουμε, και είναι πολλαπλή διότι την τεχνολογία δεν την αντιμετωπίζεις καταγγέλλοντάς την, ή δημοσιοποιώντάς την, αλλά κυρίως χρησιμοποιώντάς την.
Που αυτό σημαίνει ότι πρέπει να διαμορφωθούν οι όροι και τα πλαίσια, οι κανόνες και οι ρυθμίσεις, ώστε ότι προβάλλεται να διέπεται από τις αρχές της ισότητας των ανθρώπων. Αλλιώς πώς ο διαφημιστικός θρόνος της τηλεόρασης, τα σήριαλ και οι οποιεσδήποτε εκπομπές με κάθε τρόπο θα αναπαράγουν με σύγχρονη μορφή ένα πρότυπο του παρελθόντος, το οποίο όμως όλοι νομίζουμε ότι έχει πεθάνει, αλλά εγώ έχω την πεποίθηση ότι ζει και βασιλεύει.
Και ένας λόγος ίσως που εμποδίζει τη γυναίκα στη συμμετοχή στη κοινωνική και πολιτική ζωή, είναι ακριβώς, ότι δεν έχει τις δυνατότητες τις κοινωνικές. Διότι ξέρετε η γυναίκα, είναι συνυφασμένη με την μητρότητα. Και δεν μπορεί στο όνομα της κοινωνικής και πολιτικής συμμετοχής να υποχρεώσεις ή να επιβάλεις ή να απαιτήσεις από την γυναίκα, να στρέψει το βλέμμα της από τη μητρότητα. Να στρέψει το βλέμμα της ενάντια στη φύση.
Εκείνο όμως που πρέπει να κάνεις, είναι ακριβώς, εάν επιθυμείς την κοινωνική συμμετοχή της γυναίκας, να διαμορφώσεις τους όρους που η μητρότητα να μην γίνεται εμπόδιο για την καριέρα. Και αυτό σημαίνει, διαρκής εκσυγχρονισμός του οικογενειακού δικαίου και ανάπτυξη μιας σειράς δικτύου υποδομών, τέτοιας που να διαμορφώνουν στην γυναίκα, ελεύθερο χρόνο, για κοινωνική και πολιτική συμμετοχή.
Οι περισσότερες από σας, ίσως είστε εργαζόμενες. Εγώ πιστεύω ότι οι περισσότερες από σας θέλουν να ανέβουν στην εργασία τους. Θέλουν να αφήσουν το στίγμα τους και την στάμπα τους στην επαγγελματική δραστηριότητα. Αλλά μη μου πείτε την ώρα που απασχολείστε με ένα επαγγελματικό πρόβλημα, ότι το μυαλό σας δεν τρέχει και στην ώρα που πρέπει να πάρετε το παιδί από τον παιδικό σταθμό, αν υπάρχει παιδικός σταθμός.
Ιδιαίτερα σήμερα που η ευρεία οικογένεια, έχει αρχίσει και υποχωρεί, που απουσιάζουν ο παππούς, η γιαγιά από το σπίτι, η πολιτική των υποδομών, είναι η απαραίτητη υποδομή, η οποία θα υποστηρίξει και την μητρότητα και την οικογένεια.
Και βεβαίως πάνω απ’ όλα, την πραγματική δυνατότητα, όχι τη θεωρητική, της γυναίκας να συμμετέχει στη πολιτική ζωή. Πολλοί λένε ότι υπερασπιζόμενοι τις γυναίκες, ότι πρέπει να βάλουμε τις γυναίκες στη πολιτική, για να μας φέρουν τρυφερότητα. Γιατί οι γυναίκες, έχουν ευαισθησία. Με συγχωρείτε μπορώ να το πω και λίγο άγαρμπα, αλλά όλα αυτά είναι προσχήματα.
Δεν θέλουμε τη γυναίκα για να μας δώσει τρυφερότητα, η γυναίκα είναι εξίσου τρυφερή με τον άνδρα και ο άνδρας είναι εξίσου ευαίσθητος με την γυναίκα. Θέλουμε την γυναίκα στη πολιτική, ως άνθρωπο, ως οντότητα, ως πνευματικό κεφάλαιο, ως δημιουργικό κεφάλαιο της κοινωνίας μας.
Η γυναίκα λοιπόν χειραφετείται στην οικογένεια, στη παραγωγή, στην εκπαίδευση. Η γυναίκα γατούλα και η γυναίκα γλάστρα, είναι τα μηνύματα της τηλεόρασης. Πίσω απ’ αυτά κρύβεται η ανασφάλεια και ο φόβος και η σύγχυση τελικά της οικογένειας. Μου έλεγε ένας φίλος μου που οργανώνει τέτοιου είδους παραγωγές στη τηλεόραση, ότι για κάθε κορίτσι γλάστρα που εμφανίζεται, πέρα από την αθλιότητα της συμπεριφοράς, την υποτιμητική συμπεριφορά, το μηδαμινό μεροκάματο, εμφανίζεται μια μητέρα και ένας πατέρας, οι οποίοι πιέζουν να εμφανιστεί η κόρη τους ως γλάστρα στη τηλεόραση.
Γι’ αυτό λοιπόν έρχομαι σε εκείνο το σημείο που ξεκίνησα. Μη γίνουμε εμείς οι ιμάντες και τα γρανάζια, μέσα από τα οποία ένα πρότυπο που καταγγέλλεται, αναπαράγεται με κοινωνικούς όρους αποδοχής. Φίλες και φίλοι, σε οκτώ μήνες θα έχουμε τις εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού.
Σας είπα προηγούμενα ότι κατ’ ελάχιστον η συμμετοχή της γυναίκας, νομοθετημένα προβλέπει να ανέρχεται στο 1/3 κατ’ ελάχιστον, δεν αποκλείει το περισσότερο. Παίρνουμε μηνύματα, ότι υπάρχει μια δυσκολία. Μια δυσκολία συμμετοχής της γυναίκας. Η γυναίκα στην Ελλάδα που κατά τον αείμνηστο Νίκο Πουλαντζά μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο έκανε την πιο ήσυχη επανάσταση στην Ελλάδα, φαίνεται σήμερα να αποστρέφεται την ιδέα της συμμετοχής στην πολιτική.
Αυτό έχει τους λόγους του. Γνωρίζουμε όλοι ότι βιώνουμε μια περίοδο, ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό, απαξίωσης της πολιτικής και των πολιτικών. Η ιδέα της πολιτικής συμμετοχής, δεν είναι μια ελκτική ιδέα. Η ισοπεδωτική αντίληψη και η ενοχοποίηση των πάντων, το σύνθημα ότι όλοι ίδιοι είναι, κυριαρχεί και αποτυπώνεται στις ατομικές συμπεριφορές.
Σ’ αυτό το συντηρητικό μήνυμα και σ’ αυτή τη συντηρητική ιδέα, που θέλει όλους και όλα διεφθαρμένα, οφείλουμε και πρέπει να απαντούμε όχι. Δεν είναι όλες οι πολιτικές ίδιες, δεν είναι όλοι οι πολιτικοί ίδιοι, και η συμμετοχή των πολιτών, η συμμετοχή των ανδρών και των γυναικών, είναι η σταθερή βάση, πάνω στην οποία μπορούμε να αντισταθούμε στη μεγάλη επίθεση που ασκούν παγκόσμια όχι μόνο στο τόπο μας, οι οικονομικές εξουσίες για την καθυπόταξη της πολιτικής.
Διότι η ακραία πλευρά των συντηρητικών κύκλων του παγκόσμιου νεοφιλελευθερισμού, απαιτεί ένα πράγμα για την εκπλήρωση των στόχων του. Καθυπόταξης της πολιτικής στα οικονομικά κελεύσματα. Τότε θα επικρατήσει ο νόμος της άναρχης και ασύδοτης αγοράς. Όχι ότι εμείς είμαστε εναντίον της αγοράς. Αλλά είμαστε υπέρ της αγοράς, με κανόνες, όρους και προϋποθέσεις. Και είμαστε υπέρ της αγοράς εκείνης, η οποία στόχο και σκοπό έχει, όχι απλά το κέρδος, αλλά κυρίως την βελτίωση της ζωής του ανθρώπου και των κοινωνιών.
Η γυναίκα είναι το μισό του ουρανού και το 1/3 της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Εύηχο και όμορφο σύνθημα, το οποίο χρειάζεται να το πάμε ένα βήμα παραπέρα. Εγώ δεν πιστεύω ότι οι γυναίκες είναι το μισό του ουρανού. Εγώ πιστεύω ότι οι γυναίκες είναι το μισό της κοινωνίας. Οι γυναίκες είναι το μισό του πληθυσμού της Ελλάδας. Οι γυναίκες έχουν την υποχρέωση να συμμετέχουν στην πολιτική ζωή και οι άνδρες έχουν την ευθύνη και απαιτείται απ’ αυτούς τους άνδρες, από μας, η γενναιότητα του να ενθαρρύνουμε και να ενισχύσουμε αυτή τη συμμετοχή.
Ο καθένας από μας κουβαλάει τις δικές του αντιλήψεις και έχει διαμορφωμένες τις δικές του αξίες και πρότυπα. Αλλά ας διερωτηθούμε λίγο οι άνδρες, αν έχει νόημα μια κοινωνική ζωή και αν είναι δημιουργική μια ζωή, χωρίς τις γυναίκες;
Εγώ πιστεύω και εμφανίζεται αυτό από διαφόρου είδους προσεγγίσεις, μελέτες και έρευνες που έχουν γίνει, εκεί που συνυπάρχουν στην εργασία πάσης φύσεως και μορφής άνδρες και γυναίκες και τα επιχειρηματικά αποτελέσματα είναι υψηλότερα και οι σχέσεις είναι πολύ καλύτερες.
Βεβαίως οφείλουμε να πούμε ότι στις μεγάλες αλλαγές της κοινωνίας, οι άνδρες με βάση τα πρότυπα με τα οποία μεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν έχουν υποστεί ένα σοκ. Τους ανετέθη ο ρόλος του κυνηγού, τους ανετέθη ο ρόλος του οικογενειάρχη, αυτή τη στιγμή αυτά τα πρότυπα έχουν αμφισβητηθεί δικαίως, αλλά ταυτόχρονα, οι απαιτήσεις εξακολουθούν να είναι ίδιες.
Και δεύτερον, υπάρχουν και οι ακραίες μορφές φεμινισμού, εκείνες οι οποίες δεν μιλάνε για ισότητα των δυο φύλων, αλλά μιλάνε απέναντι στην πατριαρχία, να ευνοήσουμε μια μητριαρχία. Νομίζω αυτές οι αντιλήψεις πρέπει να μας βρουν απέναντι. Γιατί στην ουσία η σχέση άνδρα και γυναίκα, εξακολουθεί να είναι μια φυσική σχέση, μια απαραίτητα φυσική σχέση, στην οποία δεν πρέπει οι κοινωνικές αντιλήψεις, οι νομοθετικές εξελίξεις να παρεμβαίνουν, να τις αλλοιώνουν και να δημιουργούν συνθήκες ανισορροπίας.
Φίλες και φίλοι, η συμμετοχή της γυναίκας στη Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά και γενικότερα στη πολιτική, επιμένω στη Τοπική Αυτοδιοίκηση διότι χάρη του ΠΑΣΟΚ, ο θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι ένας θεσμός ολοκληρωμένης ανάπτυξης στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας και ιδιαίτερα σήμερα με τις εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο ρόλος της τοπικής κοινωνίας, αναδεικνύεται μείζον, καθοριστικός, σημαντικός.
Εγώ δεν είμαι από εκείνους που θα ισχυριστούν ότι η γυναίκα είναι πιο κοντά στα κοινωνικά προβλήματα. Η γυναίκα είναι πάντοτε κοντά στα προβλήματα, είτε ως μητέρα, είτε ως σύζυγος, είτε ως παραγωγός, είτε ως εργαζόμενη.
Εκεί που χρειάζεται να γίνουν οι μεγάλες αλλαγές είναι στον ιδιωτικό χώρο της οικονομίας. Στον ιδιωτικό χώρο της οικονομίας, όπου σήμερα σε συνθήκες απορύθμισης της αγοράς εργασίας, εξαιρετικά ακραίες απόψεις, διακινούνται στο χώρο του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας.
Υπάρχουν περιπτώσεις που καλούνται γυναίκες να υπογράψουν ότι δεν θα μείνουν έγκυοι για να αναλάβουν μια εργασία. Γυναίκες κρίνονται με βάση την οικογενειακή τους κατάσταση, ανύπανδρες ή όχι, έχουσες ή μη παιδιά, για να τους απονεμηθεί πόστο ή θέση ευθύνης.
Σ’ όλα αυτά χρειάζεται το κίνημα των εργαζομένων, τα κόμματα και η κυβέρνηση, να αναλάβουν πρωτοβουλίες. Εγώ προσωπικά πιστεύω ότι οι γυναίκες ζουν μια διπλή συνείδηση σήμερα. Από την μια μεριά καταλαβαίνουν και νιώθουν ότι έχουν και τις δυνατότητες και τη δύναμη, να συμμετάσχουν στην πολιτική ζωή της χώρας.
Και να συμμετάσχουν εξίσου δημιουργικά με τον άνδρα, σε πολλές περιπτώσεις περισσότερο δημιουργικά και τούτο γιατί; Γιατί η γυναίκα σήμερα έχει καταφέρει να βελτιώσει με εκπληκτικούς ρυθμούς το επίπεδο των γνώσεών της.
Και ζούμε σε μια εποχή που η γνώση αποτελεί συγκριτικό στοιχείο και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Αυτή ήταν όμως η μια συνείδηση της γυναίκας. Η άλλη συνείδηση είναι ο φόβος μπροστά στην ανδροκρατούμενη κοινωνία, ο φόβος μη θιχτεί η αξιοπρέπειά της.
Και εδώ οφείλουμε να ομολογήσουμε, ότι έχουν δίκιο. Και αυτό το δίκιο θα πρέπει να το αποκαταστήσουν πριν απ’ όλα οι άνδρες. Οι πολιτικές απόψεις απέναντι στο μισό του πληθυσμού, δεν είναι δημοκρατικές δεν είναι προοδευτικές απόψεις. Δημοκρατική και προοδευτική άποψη για την πολιτική συμμετοχή, είναι σήμερα, όποιος μπορεί, όποιος θέλει, όποιος έχει τις δυνατότητες, πρέπει να συμμετάσχει ισότιμα στη πολιτική ζωή της χώρας.
Επανέρχομαι λίγο στην ποσόστωση. Η ποσόστωση έχει αρχίσει και αποδίδει. Καθιερώσαμε την ποσόστωση στα υπηρεσιακά συμβούλια και στα όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Και ήδη σήμερα στα υπηρεσιακά συμβούλια το 40 με 60% είναι γυναίκες.
Όπως και στις άλλες χώρες, Σουηδία, Δανία, Φιλανδία, όπου καθιερώθηκε πολλά χρόνια πριν η ποσόστωση, σήμερα φαίνεται να μην είναι αναγκαία, μια που η συμμετοχή των γυναικών έχει ξεπεράσει την ποσόστωση.
Εγώ νομίζω ότι ο μισός πληθυσμός δεν ξέρω εάν δικαιούται το 1/3 τα 2/3 ή τα 3/3, ξέρω κάτι απλό ότι πρέπει και δικαιούται να συμμετέχει στην πολιτική ζωή του τόπου. Αυτό το έχει ανάγκη η κοινωνία μας. Δεν μπορεί να γνωρίζει δρόμους κοινωνικής ανάπτυξης με ποιότητα και σεβασμό στον άνθρωπο, εάν ο μισός πληθυσμός είναι κάτω από αδιόρατες κοινωνικές Μπούργκες.
Ελάτε λοιπόν σ’ αυτές τις εκλογές που έρχονται, όχι να δώσουμε το 1/3 στις γυναίκες. Ελάτε να δώσουμε σ’ αυτή τη χώρα και σ’ αυτές τις τοπικές κοινωνίες, άρωμα γυναίκας. Και είναι το άρωμα που μας χρειάζεται, χρειάζεται στη χώρα και νομίζω ότι όλοι μαζί θα το καταφέρουμε. Σας ευχαριστώ πολύ.