Φίλες και φίλοι, αποδεικνύεται ότι απ’ το διάλογο πάντοτε κάτι έχεις να μάθεις κάτι έχεις πάντοτε να κερδίσεις και εγώ τουλάχιστον νιώθω πιο κερδισμένος και πιο ενήμερος για κάποια προβλήματα τα οποία απασχολούν ευρύτερα το 5ο διαμέρισμα, σαν μια ορισμένη γεωγραφική ενότητα, αλλά και πολιτικές ιδέες οι οποίες διατυπώθηκαν εδώ γύρω από κάποιες κοινωνικοπολιτικές δραστηριότητες.
Θα ξεκινήσω από το τελευταίο για να πάω στα πιο πολιτικά στο τέλος, για το συγκρότημα της Γκράβα. Γνωρίζω ότι οι ιδέες ανάπτυξης τέτοιων τεραστίων σχολικών συγκροτημάτων, απηχούν μια αντίληψη δικτατορίας ή και σοβιετικού τύπου θα έλεγα εγώ, για να μην είμαστε μονόπλευροι και να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς.
Και αυτό το μοντέλο έχει οδηγήσει σ’ αυτό το κατά τη γνώμη μου εκπαιδευτικό έκτρωμα και το λέω εκπαιδευτικό γιατί το κτιριακό έκτρωμα μπορεί εύκολα να ξεπεραστεί, το εκπαιδευτικό έκτρωμα έχει μεγάλη σημασία, γιατί εκεί 7 χιλιάδες παιδιά υποτίθεται ότι διαμορφώνουν το χαρακτήρα τους, τη στάση τους και τις αντιλήψεις τους για τη ζωή.
Που σημαίνει με τον τρόπο που θητεύουν σ’ αυτά τα σχολεία, κατά το μείζονα λόγο δημιουργούνται οι προϋποθέσεις καταστροφής τους. Σ’ αυτά που είπε ο Μάκης ο Κατσέας ο νομαρχιακός σύμβουλος, έχω να πω το εξής: Ότι πράγματι έχει ξεκινήσει ένα ολόκληρο πρόγραμμα του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων για την καθιέρωση μέχρι το τέλος του 2004 της μόνης βάρδιας στην Αθήνα συνολικά, η οποία Αθήνα και Θεσσαλονίκη έχουν κατά βάση το πρόβλημα της διπλής βάρδιας.
Είναι αυτά τα δύο μεγάλα αστικά συγκροτήματα και είναι ευνόητο γιατί έχει δημιουργηθεί το πρόβλημα. Όσον αφορά το οικόπεδο της Θερμίδας, ο ΟΣΚ έχει πάρει το οικόπεδο περίπου 7 στρεμμάτων μεταξύ των δρόμων Κρόμνης και Βόλβης με ένα ποσό γύρω στα 740 εκατομμύρια.
Έχουν αξία και τα ποσά, γιατί ο ΟΣΚ τα τελευταία 4 χρόνια έχει πολλαπλασιάσει τους προϋπολογισμούς του, που σημαίνει ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ενισχύοντας τον προϋπολογισμό του ΟΣΚ, αποτυπώνει με τον πιο έμπρακτο τρόπο την πολιτική της βούληση να αναπτυχθούν σύγχρονα, σωστά, άρα και δημιουργικά σχολεία.
Εκεί στο οικόπεδο της Θερμίδας θα γίνει ένα 12θέσιο διδακτήριο που θα στεγάσει το 22ο Γυμνάσιο Αθηνών. Το έργο αυτό έχει δημοπρατηθεί, που σημαίνει θα οριστεί ο ανάδοχος. Η όποια καθυστέρηση προκύπτει για την εκτέλεσή του, είναι γιατί πρέπει να γίνει η τακτοποίηση, η ρύθμιση της ρυμοτόμησης των κτιρίων.
Είναι δηλαδή ένα τεχνικό ζήτημα. Η ουσία ποια είναι. Ότι το έργο έχει ξεκινήσει εν τοις πράγμασι και τα λεφτά είναι δεσμευμένα. Δηλαδή υπάρχουν τα λεφτά για να γίνει το 22ο Γυμνάσιο. Στο οικόπεδο Σαρακάκη επίσης έχει αγοραστεί ένα οικόπεδο περίπου 3 στρεμμάτων για το 79ο Δημοτικό Σχολείο.
Άμεσα αρχίζουν οι εργασίες κατεδάφισης των αποθηκών του Σαρακάκη και παράλληλα κινείται η διαδικασία για την απόκτηση της όμορης ιδιοκτησίας του ιδιοκτήτη, περίπου στα 380, 400 τ.μ. αν δεν με απατά η μνήμη μου και αυτά που έχω επίσημη ενημέρωση απ’ τον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων.
Αντίστοιχα στο οικόπεδο της εριουργίας, περίπου τα 10 στρέμματα είναι το οικόπεδο που έχει αποκτηθεί από τον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων. Η αγορά του στοίχισε 1 δις 775 εκατομμύρια. Έχει υπογραφεί η προγραμματική σύμβαση με το Δήμο Αθηναίων για τη μελέτη και κατασκευή του 68ου Γυμνασίου, του 139ου Δημοτικού Σχολείου, του 8ου Ειδικού Δημοτικού Σχολείου, για παιδιά δηλαδή με ειδικές ανάγκες και για το 99ο και 100ο Νηπιαγωγείο.
Και ταυτόχρονα έχουν κατατεθεί προμελέτες κυρίως για το 68ο Γυμνάσιο και το 139ο Δημοτικό Σχολείο. Εάν αυτό σε μία περιοχή όπως είδατε, η οποία βεβαίως οφείλουμε να το ομολογήσουμε και κάποιοι εύστοχα το επεσήμαναν, έχει ακόμα την ευχέρεια ελευθέρων χώρων, η κυβερνητική βούληση αποτυπώνεται πάρα πολύ έμπρακτα.
Βεβαίως είπα και εγώ και τόνισαν πάρα πολλοί, ότι η ευθύνη της λειτουργίας και της συντήρησης των σχολείων είναι στο δήμο. Και εκεί ιδιαίτερα στο Δήμο Αθηναίων, έχουν παρατηρηθεί έντονα προβλήματα κακής διαχείρισης ή μη εισροής των πόρων που η κυβέρνηση δίνει για τα σχολεία στο δήμο, στα ίδια τα σχολεία.
Εδώ μπροστά σου έχεις δύο πολιτικούς δρόμους. Ο ένας δρόμος είναι να πάρεις πίσω την πολιτική της αποκέντρωσης, αυτή την πολιτική δηλαδή την υιοθέτησε το ΠΑΣΟΚ από τα πρώτα του βήματα και συστηματικά και με συνέπεια καθιέρωσε απ’ το 1980.
Υπάρχει και ο δεύτερος δρόμος που είναι η ένταση των ελέγχων. Χάρηκα που κάποιος φίλος το επεσήμανε, κάποια φίλη, η Άρτεμις. Αλλά ταυτόχρονα εδώ θέλει και τον λεγόμενο κοινωνικό έλεγχο. Αντιλαμβάνεστε ένα Υπουργείο Παιδείας, είναι αδύνατο σε καθημερινή βάση να ελέγχει 12,5 χιλιάδες σχολικές μονάδες σε όλη την επικράτεια. Είναι φύση αδύνατο.
Άρα εδώ μπαίνει μία ευθύνη που λέγεται είτε νομαρχία, είτε δήμος. Οι εκπρόσωποί μας στο δήμο, δεν έχει σημασία, δεν είμαστε συμπολίτευση, δεν είμαστε η πλειοψηφούσα παράταξη, αλλά έχουμε ικανούς και άξιους εκπροσώπους. Αλλά πάνω απ’ όλα σημαίνει τη δικιά μας συμμετοχή.
Οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων όπου έχουν δραστηριοποιηθεί. Πράγματι οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων σε συνεργασία με τους Συλλόγους των Εκπαιδευτικών, έχουν οδηγήσει σε θεαματικά αποτελέσματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν γίνεται γνωστό το πρόβλημα. Νομίζω ότι επειδή δεν μπορούμε να πάρουμε πίσω την πολιτική της αποκέντρωσης, θα ήταν λάθος, ίσα-ίσα αυτό που επιβάλλεται, αυτή η πολιτική της αποκέντρωσης στο επίπεδο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να ενταθεί.
Η πολιτική στο κάθε δημοτικό διαμέρισμα να γίνει στην ουσία δήμος, είναι μία επιβεβλημένη πολιτική. Ούτε ο Δήμος Αθηναίων μπορεί να διοικείται πλέον απ’ την πλατεία Κοτζιά. Η πόλης είναι τεράστια. Το κάθε διαμέρισμα έχει διαφορετικές ανάγκες, διαφορετικά προβλήματα, διαφορετικές προοπτικές ανάπτυξης.
Και είναι διαφορετικές πια και οι κοινωνικές συγκροτήσεις. Άλλος κόσμος μένει στο ένα διαμέρισμα, άλλος κόσμος μένει σε ένα άλλο διαμέρισμα. Άρα μια γενική και αδιάκριτη πολιτική δεν μπορεί να έχει αποτέλεσμα. Κάποιους θα ευνοεί πάντοτε και κάποιους θα αδικεί μονίμως.
Επόμενα θέλει εξειδικευμένες πολιτικές παρεμβάσεις αν θέλουμε να γίνεται μια ενιαία και ταυτόχρονη ανάπτυξη της ποιότητας της ζωής κάθε διαμερίσματος και κάθε γειτονιάς με την ιδιαιτερότητά της. Πολλές φορές μέσα απ’ τη διατύπωση τοπικών προβλημάτων και αυτό συμβαίνει σε όλους μας τουλάχιστον εγώ το παθαίνω, συναισθηματικά αναζητούμε την παλιά μας γειτονιά.
Εδώ οφείλουμε να είμαστε ρεαλιστές. Η παλιά γειτονιά δεν πρόκειται να ανασυσταθεί σε καμιά περίπτωση. Και αν θέλετε, από μία εμπειρία όλες οι μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, όλες οι πρωτεύουσες, αντιμετωπίζουν τέσσερα βασικά προβλήματα. Είναι τα ίδια. Είχα την ευκαιρία πριν ένα χρόνο να συμμετέχω σε ένα συνέδριο των ευρωπαϊκών μητροπόλεων.
Τέσσερα ήταν τα προβλήματα που τα έχει η Αθήνα, το Παρίσι, η Χάγη, το Λονδίνο, βάλτε όλες τις πρωτεύουσες και η Βόννη σήμερα. Ένα πρώτο πρόβλημα είναι των ελεύθερων χώρων, αυτό που λέμε πράσινο και λειτουργικοί χώροι. Δεύτερο μεγάλο πρόβλημα που έχουν, που τίθεται και εδώ η ασφάλεια.
Όλες οι ευρωπαϊκές πόλεις αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα ασφάλειας, το οποίο πολλές φορές το σχετίζουμε με τους οικονομικούς μετανάστες, αλλά εκεί είναι η εύκολη απάντηση, αλλά στην ουσία είναι ότι όπου αναπτύσσονται μεγάλες πληθυσμιακές συγκεντρώσεις, ανάλογα αναπτύσσεται και η παραβατικότητα και το έγκλημα.
Το τρίτο μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν, είναι το θέμα της νέας γενιάς με τα ναρκωτικά, το οποίο όμως είναι ένα κοινωνικό πρόβλημα. Θα έρθω αργότερα σ’ αυτό. Και ένα τέταρτο μεγάλο θέμα, το οποίο εδώ απόψε ακροθιγώς ετέθη από κάποιους φίλους, είναι το θέμα της παραγωγικής και οικονομικής δραστηριότητας της πόλης.
Ότι η πόλη πεθαίνει, διότι έχει μόνο εμπορικές δραστηριότητες, οι εμπορικές δραστηριότητες αυτές δεν επεκτείνονται, με αποτέλεσμα να μην δημιουργείται οικονομική δραστηριότητα, που σημαίνει νέες θέσεις εργασίας, απασχόληση, αυξημένος πλούτος στο δήμο μέσα απ’ την αύξηση των φόρων αφού αυξάνονται οι κύκλοι εργασιών.
Ένα τέτοιο παράδειγμα, για να καταλάβουμε το πρόβλημα της οικονομικής δραστηριότητας στην Αθήνα, είναι ο τουρισμός. Στην Αθήνα ο τουρίστας μένει κατά μέσο όρο 1,2 μέρα. Στατιστικά αυτό βγαίνει. Χοντρά-χοντρά δηλαδή μία μέρα. Που σημαίνει τι; Έρχεται ο τουρίστας, απλά λόγω του ότι η Αθήνα έχει την μεγάλη υποδομή των αεροδρομίων, μένει ένα βράδυ, μία μέρα, επισκέπτεται Ακρόπολη, Μοναστηράκι, Θησείο, Στοά Αττάλου και έφυγε την άλλη μέρα για άλλες περιοχές της χώρας.
Αυτό τι σημαίνει; Ότι ένας ολόκληρος κύκλος εργασιών περί τον τουρισμό, δεν αναπτύσσεται. Και δεν είναι μόνο αμιγώς οι τουριστικές επιχειρήσεις. Είναι οι επιχειρήσεις εστίασης και σίτισης, οι επιχειρήσεις διασκέδασης και ψυχαγωγίας, τα οποία μένουν καθηλωμένα. Άρα και αυτό θα πρέπει να είναι μέσα στο ενδιαφέρον μας, δηλαδή γιατί το λέω αυτό.
Γιατί πρέπει να κάνουμε αυτό που επισημάνθηκε, μια σχεδιασμένη πολιτική για την Αθήνα. Όταν θα λέμε ποιότητα ζωής, όταν θα λέμε ελεύθεροι χώροι, πράσινο, αθλητικό, σημαίνει ότι πρέπει να το συνδυάζουμε και με τη ανάδειξη σημείων επισκέψεων σε κάθε περιοχή.
Αυτό νομίζω ότι μπορούμε να δούμε αν τα μουσεία π.χ. δεν συγκεντρωθούν όλα σε μία περιοχή της Αθήνας. Εάν παρατηρήσατε γίνονται μία σειρά μουσείων, θεατρικών χώρων, καλλιτεχνικών χώρων, τα οποία τραβάνε κόσμο, δημιουργούν απασχόληση. Συγκεντρώνονται προς μία περιοχή, στον άξονα της οδού Πειραιώς.
Αυτή η περιοχή θυμηθείτε την κουβέντα που σας λέω, σε πέντε-δέκα χρόνια τι τρομακτική ανάπτυξη που έχει γιατί θα το συνδυάσετε με την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων, αυτό το μεγάλο περίπατο, που σημαίνει θα έχει επισκέπτες και εσωτερικούς Αθηναίους και εξωτερικούς, άρα θα έχει και αναπτυγμένες οικονομικές δραστηριότητες.
Βεβαίως ας υπολογίσουμε και την μεγάλη αύξηση της αξίας των ακινήτων, των διαμερισμάτων και των οικοπέδων αυτών των περιοχών, διότι ξέρετε ότι ένα έργο δεν προσφέρει από μόνο του τον κύκλο εργασιών του. Συνήθως μέσα απ’ την αύξηση των περιουσιακών στοιχείων, δημιουργεί άλλους οικονομικούς όρους ευμάρειας για τον κάθε πολίτη που είναι κάτοχος μιας μικρής ή μεγάλης ιδιοκτησίας.
Άρα εδώ χρειάζεται ένας σχεδιασμός. Τα χρήματα είναι άπειρα; Εδώ έχουμε ένα πραγματικό πρόβλημα. Και εγώ θα είμαι ειλικρινής απέναντί σας. Δεν έχουμε άπειρα χρήματα, αλλά θεωρώ ότι ως κυβέρνηση έχουμε δώσει στο Δήμο Αθηναίων όλα εκείνα τα χρήματα τα οποία μπορεί με ορθολογικό τρόπο διαχείρισης να αλλάξουν σταδιακά το πρόσωπο της Αθήνας.
Αναφέρθηκε για τον χώρο απ’ τον κ. Καρίκα, για το χώρο δίπλα στην εκκλησία. Το κράτος αυτό που έπρεπε να κάνει, το έκανε. Τον απαλλοτρίωσε τον χώρο. Ξόδεψε. Δίνει και χρήματα για την αξιοποίηση και την λειτουργία του. Ο δήμος για κάποιους λόγους, είτε αδράνειας, είτε αδιαφορίας, είτε συμφερόντων θα πω εγώ, ας μην ενοχοποιούμε όμως εύκολα ανθρώπους, δεν ενεργεί.
Εδώ θα πρέπει να αναπτυχθεί ένα κίνημα. Δηλαδή εγώ σέβομαι απόλυτα και πραγματικά δίνω το χέρι και στον κ. Καρίκα και στην κα Ασημοπούλου και σε άλλους κυρίους που έχω γνωρίσει, οι οποίοι δίνουν τη μάχη όχι μόνο για τη εκκλησία, αλλά δίνουν και για την Γιάνκα, δίνουν και για την Τσούντα. Για την Τσούντα που είναι ένα κεντρικό πρόβλημα.
Θα ήταν περιττό να τονίσω ότι έχουν απόλυτο δίκιο. Αλλά εδώ έχουμε μία σύγκρουση συμφερόντων δύο όμορων κοινωνιών που θέτει ένα μεγάλο πρόβλημα. Γιατί στην ουσία Χαλκηδόνα με περιοχή Τσούντας, είναι όμορη περιοχή. Θα μπορούσε με μια άλλη διοικητική διαίρεση του χωροθέτη αρχιτέκτονα, η περιοχή αυτή να ήταν Δήμος Αθήνας, άρα δεν θα είχαμε κανένα πρόβλημα.
Σήμερα επειδή είναι δήμοι διαφορετικοί, έχει διαμορφωθεί μια αντιπαλότητα. Ο κάθε δήμος κοιτάει το δικό το μικρό ιδιοτελές συμφέρον και δεν μπορεί να δει συνολικότερα τη λειτουργία και την ανάπτυξη της περιοχής, αυτό που γίνεται π.χ. με τα λεγόμενα ευγενή προάστια της Φιλοθέης και του Ψυχικού, όπου οι δήμαρχοι μονοδρομούν κατά το δοκούν.
Όποιος μπει στο Ψυχικό μπαίνει, αλλά δεν ξέρει πως θα βγει. Αυτό βάζει ένα άλλο θέμα τώρα. Αυτό είναι το θέμα που πρέπει κατά τη γνώμη μου να εγκαλέσουμε και να πιέσουμε την κυβέρνηση, αυτό που λέμε την λειτουργία των μητροπολιτικών δήμων. Διότι το λεκανοπέδιο κοινωνικά, λειτουργικά και οικονομικά, είναι ενιαίο.
Δεν σταματάει στα σύνορα του κάθε δήμου. Δεν μπορεί ο Δήμος Βύρωνα να μονοδρομεί όπως θέλει, ερήμην του Δήμου Αθηναίων και αντίστοιχα οι όλοι όμοροι δήμοι του Δήμου Αθηναίων αυτό κάνουν. Ο καθένας προστατεύει μία περιοχή, δημιουργώντας τελικά ένα συνολικό πρόβλημα στη ζωή όλων των κατοίκων.
Και προστατεύει μια μικρή μειονότητα. Θεωρεί ότι προστατεύει. Προφανώς στο Ψυχικό και για άλλους λόγους όντως προστατεύεται. Άρα εδώ το πρόβλημα πλέον είναι επειδή με τις μικρές ή τις μεγάλες πλάτες του Παπαμικρούλη δεν ξέρουμε πως θα το λύσουμε το πρόβλημα, μπορούμε όμως να το λύσουμε πολιτικά, με τη λειτουργία του μητροπολιτικού δήμου.
Και εδώ επειδή έγινε μια παρατήρηση όσον αφορά για την Γιάνκα ότι το Υπουργείο Πολιτισμού έχει την ευθύνη, εγώ οφείλω ως υπουργός της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ να πω ότι και εγώ έχω ευθύνη διότι οι κυβερνήσεις έχουν συλλογικότητα, οφείλει και πρέπει να έχουν συλλογικότητα, άρα και τα μέλη και οι εκπρόσωποί της, οφείλουν να αναλαμβάνου την κάθε ευθύνη.
Αυτό το λέω για να μου δοθεί η ευκαιρία να πω και κάτι άλλο. Επειδή άκουσα πολλά κολακευτικά λόγια γύρω από την προσφορά μου για το σποτ για τους τρεις αστέρες ή τη Γράβα ή οτιδήποτε άλλο, θα ήθελα να πω ότι αυτά είναι έργα της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ που είχε την τύχη να τα διεκπεραιώσει προσωπικά ο Στέφανος ο Μανίκας.
Αυτό το βάζω, διότι στο ΠΑΣΟΚ πια υπάρχουν μόνο πρόσωπα και ονοματεπώνυμα και δεν υπάρχουν συλλογικά υποκείμενα, δεν υπάρχει δηλαδή οι σύντροφοι που ο καθένας αγωνίζεται για το διπλανό, αλλά όλοι εμφανιζόμαστε σωτήρες αυτού του τόπου.
Επειδή εγώ δεν πιστεύω στους σωτήρες, πιστεύω ότι το μεγάλο δίδαγμα του ΠΑΣΟΚ απ’ της καταβολής του και της ίδρυσής του ήταν ότι «όλοι μαζί μπορούμε» και αυτό το «όλοι μαζί μπορούμε» θα έχει ευτυχές αποτέλεσμα και στις προσωπικές φιλοδοξίες του καθένα μας. Αλλά εάν το όλο μαζί δεν είναι προϋπόθεση, ο καθένας μόνος του μπορεί προς στιγμή να ευτυχίσει, αλλά το παιχνίδι της παράταξης, το παιχνίδι του δημοκρατικού κόσμου και το παιχνίδι της θετικής προοπτικής αυτής της χώρας, θα έχει χαθεί.
Θα επιμείνω στη συμμετοχή. Και υπάρχουν, ακούσατε, είδατε, ανθρώπους οι οποίοι με ανιδιοτέλεια, χωρίς καν την ιδιοτέλεια τη δική μου, χωρίς δηλαδή να θέλουν να πολιτευτούν, χωρίς να θέλουν να γίνουν βουλευτές, χωρίς να θέλουν να γίνουν υπουργοί, δίνουν μία μάχη. Εγώ θεωρώ ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι σύγχρονοι κοινωνικοί ήρωες, αν σκεφτεί κάτω από ποιους όρους και με ποιες προϋποθέσεις εκτελούν αυτά τα κοινωνικά καθήκοντα.
Γιατί πρόκειται περί κοινωνικού καθήκοντος. Η ενασχόληση των νέων με τον αθλητισμό, εγώ θα είμαι και πάλι εδώ καθαρός, γιατί ξέρω πολύ καλά το πρόβλημα, δεν βοηθάει στην λύση του προβλήματος των ναρκωτικών. Απλά δίνει στα νέα παιδιά αυτό που οφείλουμε να δίνουμε, δίνουν έναν χώρο ψυχαγωγίας, διασκέδασης, στον ελεύθερο χρόνο τους, τον όποιο ελεύθερο χρόνο διαθέτουν.
Διότι έρχομαι στο πρόβλημα των ναρκωτικών, το πρόβλημα των ναρκωτικών φίλες και φίλοι πηγάζει κυρίως μέσα απ’ την οικογένεια και δεν έχει να κάνει ούτε με τη διαλυμένη οικογένεια, ούτε με την φτωχή οικογένεια, ούτε με την πλούσια οικογένεια, ούτε με τη μορφωμένη, ούτε με την αμόρφωτη οικογένεια.
Έχει να κάνει με το ότι έχουν χαλαρώσει οι δεσμοί λειτουργίας της οικογένειας. Ότι απ’ την παλιά μεγάλη οικογένεια με τον παππού και τη γιαγιά και τους θείους και τους κουμπάρους, έχουμε πάει στην μονήρη οικογένεια, πατέρας, μάνα, πολλές φορές μονογεϊκή, μόνο ο πατέρας ή μόνο μάνα και το παιδί το μεγαλώνουμε στην ουσία με παροχές χρημάτων.
Δηλαδή του χρήματα για να το σπουδάσουμε. Του δίνουμε χρήματα για να ντύνεται ωραία, για να έχει τα παιχνίδια και να μη ζηλεύει τους φίλους του. Το ερώτημα που μπαίνει σήμερα, την καρδιά του την ακουμπάμε; Τις ανησυχίες του και τις ανασφάλειές του τις συζητάμε; Ή ότι έχουμε εμείς τάξει στο παιδί για σκοπό, προσπαθούμε να του το επιβάλουμε και την ψυχή του σε καμία περίπτωση δεν την αγγίζουμε.
Αυτό είναι μια πικρή αλήθεια που οι κοινωνίες σήμερα αρνούνται να τις υποδεχθούν και ψάχνουν να βρουν εξωτερικούς φταίχτες. Προφανώς και οι κακές παρέες και το κακό περιβάλλον παίζουν και επηρεάζουν το πρόβλημα. Αλλά δεν είναι οι κύριοι καθοριστικοί παράγοντες.
Δύο είναι ο θεσμοί που μπορούν να μας βοηθήσουν να αποφύγουμε την ένταξη των νέων στη χρήση των ναρκωτικών ουσιών. Ο ένας και πάνω απ’ όλα ο αναντικατάστατος ρόλος της οικογένειας. Γι’ αυτό και το πρόβλημα στη χώρα μας είναι το πιο μικρό στην Ευρώπη, γιατί ακόμα στην Ελλάδα παρά τις μεγάλες μεταβολές που έχουν γίνει, η οικογένεια αντέχει.
Και το δεύτερο είναι το σχολείο. Η εκπαίδευση. Είναι οι δύο βασικοί θεσμοί μέσα στους οποίους ο νέος άνθρωπος κοινωνικοποιείται. Εκεί μπαίνει ο αθλητισμός, ότι το σχολείο πρέπει να συνδεθεί με τον αθλητισμό. Οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων, οι Σύλλογοι των Εκπαιδευτικών, πρέπει να αναζητήσουν τα αθλητικά σωματεία.
Επειδή δεν πρέπει εδώ να λέμε πράγματα που δεν μπορούν να γίνουν ή που θα αργήσουν να γίνουν, αλλά οι γενιές αναπτύσσονται, τα παιδιά μεγαλώνουν και έχουν την ανάγκη, θα πρέπει στην ουσία χθες, αυτή η συνεργασία εκπαιδευτικών, γονέων και αθλητικών σωματείων να δώσει μια διέξοδο στα παιδιά.
Το ένα σχολείο μπορεί να μην έχει γυμναστήριο και να μην έχει και γυμναστή, έχει όμως το αθλητικό σωματείο. Και όταν το παιδί μπαίνει σε ομάδα, μαθαίνει αν δρα συλλογικά. Μαθαίνει στον συναγωνισμό και στον ανταγωνισμό. Αυτό το διαμορφώνει ως χαρακτήρα. Το μαθαίνει στην νίκη και το μαθαίνει και στην ήττα, γιατί χρειάζεται και η ήττα. Γιατί έρχεται και μετά στη ζωή η ήττα και πρέπει να σε βρει έτοιμο και ψυχικά ισχυρό.
Να μην καταφύγεις σε οποιοδήποτε μέσο για να ξεπεράσεις την ατυχία ή το ατύχημα στη ζωή. Άρα ο αθλητισμός έχει μια διαπαιδαγωγική έννοια. Κατά τούτο και ο Σπόρτινγκ και οι Τρεις Αστέρες και η Αθλητική Ένωση Γκράβας και όλοι οι σύλλογοι που υπάρχουν στην περιοχή, παίζουν κατά τη γνώμη μου ένα εξαιρετικό ρόλο.
Εδώ υπάρχει το θέμα τώρα της οικονομικής τους χρηματοδότησης. Ένα είναι η συμβολή των μελών και η καλή διάθεση κάποιων στελεχών αυτών των σωματείων, που έχουν την ευχέρεια, άλλοτε την έχουν, άλλοτε δεν την έχουν, που βάζουν το χέρι στην τσέπη. Η πολιτεία τι κάνει;
Εγώ θεωρώ ότι τα όρια της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού είναι συγκεκριμένα. Δύο πράγματα κατά τη γνώμη μου πρέπει να γίνουν. Πρώτον, η συνεργασία των αθλητικών σωματείων μεταξύ τους για την κατά το δυνατόν λειτουργικότερη σχέση των αθλητικών χώρων. Δεν σημαίνει ότι επειδή ο σύλλογος ο δικός μου έχει γήπεδο δεν τον δίνει στον διπλανό σύλλογο.
Άρα συνεργασία αθλητικών συλλόγων. Και το θέμα το οικονομικό θα γίνει όταν τα ερασιτεχνικά σωματεία αποφασίσουν να ενωθούν και να διεκδικήσουν ένα πολύ απλό σταθερό πόρο. Ο σταθερός πόρος πρέπει να λέγεται πόρος απ’ τον ΟΠΑΠ, απ’ τα τυχερά παιχνίδια το ΟΠΑΠ ώστε να φύγεις απ’ την διακριτική εξουσία της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας και του εκάστοτε βουλευτή, ακόμα και αν είναι ο Μανίκας που βοηθάει σήμερα, αλλά αύριο τρελαίνεται και δεν βοηθάει.
Πρέπει δηλαδή να φύγουμε από υποκειμενικές και να πάμε σε αντικειμενικές. Πως θα μοιράζονται τα χρήματα; Υπάρχουν τρόποι και λογιστικοί και μαθηματικοί, ανάλογα με την συμμετοχή κάθε περιοχής στα τυχερά παιχνίδια. Πως θα γίνεται ο έλεγχος; Μπορεί να γίνεται ο έλεγχος αν πράγματι συμμετέχουν παιδιά, εάν πράγματι κάνει τις εκδηλώσεις, ώστε να επιβιώσουν και τα σωστά σωματεία.
Διότι εδώ πρέπει να είμαστε ειλικρινείς, δεν είναι και όλα τα σωματεία σωστά ούτε στη διαχείρισή τους, ούτε στους σκοπούς τους. Και βεβαίως μπορεί να μην αφορά αυτό το συγκεκριμένο σωματείο εδώ, κάθε άλλο θα έλεγα το αντίθετο, αλλά δυστυχώς έχουν παρατηρηθεί και τέτοια φαινόμενα. Έτσι πιστεύω ότι αυτό πρέπει να επιδιώξουμε όλοι μαζί.
Τέθηκαν πάρα πολλά θέματα. Θα πω μόνο ένα γι αυτό που είπε κάποιος φίλος ότι οι Έλληνες πολίτες είναι οι φτωχότεροι πολίτες, τα γκάλοπ, η οικονομική πολιτική και όλα τα σχετικά. Και θα πω και κάτι και για τη νεολαία που αξίζει νομίζω να το πούμε. Πρώτον, πράγματι εμείς είμαστε πάνω απ’ την Πορτογαλία όσον αφορά τους μισθούς και τα εισοδήματα.
Εγώ διερωτώμαι, μπορούσε να είναι διαφορετικά τα πράγματα; Διότι έχει σημασία να δούμε αυτό που λέμε στην Ευρώπη, από πού ξεκίνησε ο καθένας. Η Ελλάδα π.χ. την δεκαετία του ’50, όταν όλη η Ευρώπη ανοικοδομείτο και είχε μπει σε ένα σχέδιο παραγωγικής ανάπτυξης, είχε εμφύλιο πόλεμο και τα κατάλοιπα του εμφυλίου πολέμου.
Η χώρα ήταν διαιρεμένη. Στην ουσία ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έκλεισε το 1981 στη χώρα μας. Δεν ξέρω αν έχει κλείσει πολιτικά και ιδεολογικά σε όλους μας ακόμα, αλλά λέω τουλάχιστον θεσμικά έκλεισε τότε, που αναγνωρίστηκαν ότι όλοι οι πολίτες είναι ίσοι και αδιάκριτα έναντι του νόμου, πέρα των πολιτικών και ιδεολογικών τους φρονημάτων.
Η ανάπτυξη εδώ στην χώρα ήταν υποθηκευμένη. Και έφτασαν απ’ το ’81 μέχρι σήμερα, 3 χρόνια διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας για να πάει όλη η πορεία ανάπτυξης της χώρας χρόνια πίσω. Άρα είναι σαν τον κατοστάρη που τρέχει τον αθλητή. Έχει σημασία να φύγουμε όλοι μαζί απ’ την αφετηρία και είναι πολύ διαφορετικό όταν ο άλλος είναι στα 50 μέτρα να ξεκινάς εσύ για να τον φτάσεις στα 100. Εκείνος έχει μπροστά του 50 μέτρα και εσύ έχεις 100.
Σημαίνει ότι πρέπει να τρέξεις πολύ πιο γρήγορα. Εγώ θεωρώ ότι έχουν γίνει πάρα πολλά. Χρειάζονται προφανώς να γίνουν πολύ περισσότερα. Αλλά ας βάλουμε το χέρι στην καρδιά και ας βάλουμε και το μυαλό μας. Είναι η Ελλάδα ίδια του ’81 με το 2001, να πάρω μία 20ετία. Δεν υπάρχει μια τεράστια κοινωνική πρόοδος; Μία τεράστια κοινωνική σύγκλιση την οποία το ΠΑΣΟΚ την έκανε.
Και προφανώς πρέπει να κάνει περισσότερα. Ουδείς αμφισβητεί ότι μπαίνουμε σε μία νέα περίοδο όπου τα χαμηλότερα εισοδηματικά και κοινωνικά στρώματα έχουν μεγαλύτερες ανάγκες. Η φορολογική πολιτική και η πρόσφατη φορολογική μεταρρύθμιση αυτό το σκοπό δεν είχε; Αυτό δεν επιτυγχάνει;
Αναφέρθηκε ο Μακής ο Κατσίρας. Αυτό δεν έχει κοινωνικό προσανατολισμό ότι εγώ ευνοώ τον οικογενειάρχη με τα τρία παιδιά και τον απαλλάσσω απ’ τη φορολογία; Γνωρίζουμε π.χ. – προφανώς δεν το γνωρίζουμε, γιατί θα το δούμε στην τσέπη μας απ’ την νέα οικονομική χρονιά – ότι το 62% των πολιτών αυτής της χώρας δεν θα πληρώνουν φόρο την επόμενη χρονιά; Μηδέν. Με τα νέα αφορολόγητα όρια.
Σε μία χώρα που αντιλαμβάνεστε ότι οι παραγωγικές της δραστηριότητες μέχρι πρότινος ήταν εξαιρετικά ισχνές. Και όμως, αυτή η χώρα σήμερα έχει τους μεγαλύτερους ρυθμούς κοινωνικής ανάπτυξης στην Ευρώπη. Φτάνουμε τους μέσους ευρωπαϊκούς όρους σε κοινωνικές δαπάνες. Ξέρετε που είναι το πρόβλημα;
Στη δημόσια διοίκηση. Η μεγάλη πληγή και ο μεγάλος ασθενής της χώρας μας, είναι η δημόσια διοίκηση. Κάποιος φίλος είπε ποιος τους έκανε. Εδώ είναι οι ευθύνες μας. Εμείς τους κάναμε. Σήμερα στο επίπεδο των στελεχών της δημόσιας διοίκησης, το 95% είναι στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Είναι στελέχη του ΠΑΣΟΚ που διορίστηκαν το ΠΑΣΟΚ τότε που γίνονταν στην πρώτη δεκαετία διορισμοί άνευ όρων και άνευ κριτηρίων, με αποτέλεσμα σήμερα να μην μπορούν να ανταποκριθούν ούτε στα ουσιαστικά τους καθήκοντα, αλλά και κυρίως επειδή έχουν βολευτεί και έχουν ικανοποιήσει όλους τους επαγγελματικούς και κοινωνικούς τους στόχους, τραβάνε και τις αποστάσεις. Κάνουν πως δεν μας ξέρουν.
Είναι κάποιοι απ΄ αυτούς που φώναζαν το ’89 «κάτω οι κλέφτες του ΠΑΣΟΚ» και επανέκαμψαν το ’93. Και βέβαια τώρα μπορεί να ψιλοαλληθωρίζουν. Άρα εδώ την ευθύνη την έχουμε εμείς. Μην την αναζητήσουμε έξω από εμάς.
Και γι’ αυτό επιχειρούνται κάποιες μεγάλες τομές στη δημόσια διοίκηση, που συναντάνε ισχυρές πολιτικές αντιστάσεις. Π.χ. το πόθεν έσχες στους δημοσίους υπαλλήλους. Δεν ήταν προφανώς και δεν αφορούσε τις 350 χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους, αλλά ήθελε μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία τους γνωστούς επιτήδειους να τους δέσει, να τους εξυγιάνει, να διαμορφώσει ένα κλίμα πίεσης, περιορισμού της διαφθοράς.
Και όμως, το παράδοξο, ομόφωνα η ΑΔΕΔΥ αντιτάχθηκε στο μέτρο με τη συμμετοχή των δικών μας, με τη συμμετοχή του ΚΚΕ, του Συνασπισμού, της Νέας Δημοκρατίας. Η αποθέωση της συντεχνίας. Όμως η κυβέρνηση πήρε το κόστος και προχώρησε. Έχουμε τα τελευταία τρία χρόνια μόνο στείλει στον εισαγγελέα 1.800 περιπτώσεις διαφθοράς στη δημόσια διοίκηση.
Βεβαίως και η ανεξάρτητη δικαιοσύνη δεν εκτελεί πάντοτε το καθήκον της, αλλά εκ του Συντάγματος είναι ανεξάρτητη και δεν υπάρχει δυνατότητα κυβερνητικής παρέμβασης. Υπάρχει υπάλληλος ο οποίος έχει καταδικαστεί τελεσίδικα για απάτη και όμως εξακολουθεί να είναι υπάλληλος του δημοσίου, να μην μπορεί να κάνει τίποτα ο υπουργός, να μην μπορεί να κάνει τίποτα ο Πρωθυπουργός, διότι το υπηρεσιακό συμβούλιο έβαλε απαλλακτική απόφαση, ότι είχε εκπνεύσει η προθεσμία μέσα στην οποία έπρεπε να είχε απολυθεί.
Αυτό λέγεται δημοκρατία. Γι’ αυτό πολλές φορές ναι, είμαστε καχύποπτοι όταν ακούμε για πολύ δημοκρατία. Νεολαία. Κάποιοι είπαν ότι η νεολαία σήμερα είναι παθητική, δεν ασχολείται με την πολιτική. Εγώ πιστεύω ότι η νεολαία μας είναι εξόχως πολιτικοποιημένη. Απλά στρέφει την πλάτη στον τύπο της πολιτικής όπως ασκείται.
Αν έρθουμε στο ΠΑΣΟΚ, απ’ το 1974 μέχρι σήμερα, όλα έχουν αλλάξει στην κοινωνία, στην Ελλάδα, στον κόσμο. Και εμείς οι ίδιοι κατ’ αρχήν έχουμε αλλάξει. Το μόνο που έμεινε αμετάβλητο είναι το ΠΑΣΟΚ, είτε ως δομή, είτε ως λειτουργία, είτε ως περιεχόμενο.
Εγώ κάνω ένα απλό ερώτημα. Ποιος από εσάς αν ήταν σήμερα 18 χρονών, με τις ιδέες που έχει στο οικονομικό, κοινωνικό και μορφωτικό επίπεδο που είναι, θα επέλεγε να γίνει μέλος του ΠΑΣΟΚ; Αν θέλαμε να είμαστε ειλικρινής, θα λέγαμε κανένας. Όταν όμως δίνεις διέξοδο στη νεολαία και της δίνεις ένα νόημα συμμετοχής, η νεολαία συμμετέχει.
Αυτό απεδείχθη στις διαδηλώσεις που έγιναν για τον πόλεμο. Το φιλειρηνικό κίνημα στην Ελλάδα, το αντιπολεμικό κίνημα στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο, πήρε ζωή και χρώμα απ’ τη νέα γενιά. Αυτή δεν ήταν το κάτι διαφορετικό στις πρόσφατες εκδηλώσεις που έγιναν; Αυτό τι σημαίνει; Ότι όταν τα παιδιά έχουν ένα νόημα στη συμμετοχή, μπαίνουν και είναι και πρωτοπόρα και είναι και ευφυή και ως προς το τι διεκδικούν και ως προς τα συνθήματά τους.
Αλλά αν βεβαίως μπουν ενδεχομένως σε μία κομματική οργάνωση όπου εμείς θα τους αντιμετωπίσουμε ως παιδιά, δηλαδή ως άτομα που δεν έχουν ιδιαίτερη δυνατότητα έκφρασης γνώμης, αλλά είναι για τις δεύτερες δουλειές, είναι ίσως για την λάντζα και τις αφισοκολλήσεις που και αυτή δεν γίνεται σήμερα. Καλύτερα βεβαίως που δεν γίνεται σήμερα.
Φτάνει η ρύπανση που κάναμε κάποτε. Νομίζω ωριμάζουμε. Εγώ είμαι από εκείνους που ευθύνονται για την καταστροφή των Πανεπιστημίων. Δηλαδή η ΠΑΣΠ χρέωνε το Πανεπιστήμιο κάθε χρόνο για να το βάφει γύρω στα 35 εκατομμύρια στα χρόνια μου. Άρα τι πιστεύω, η νέα γενιά θέλει χώρο.
Θέλει να της δώσουμε τη δυνατότητα να εκφραστεί ελεύθερα και αβίαστα. Γι’ αυτό στρέφεται σε κάποιους άλλους χώρους. Γιατί εγώ βλέπω π.χ. σε αθλητικά σωματεία και σε πολιτιστικά σωματεία και σε σωματεία κοινωνικού ενδιαφέροντος, μεγάλη συμμετοχή της νέας γενιάς.
Διότι εκεί τους δίνουν τη δυνατότητα να κάνουν να υπερασπίσουν αυτό που επιθυμούν. Άρα εδώ μην πιστεύουμε ότι η νέα γενιά είναι απολιτικοποίητη. Εμείς μάλλον πρέπει να αλλάξουμε, δηλαδή εμείς πρέπει να αρχίζουμε να σκεφτόμαστε λίγο ως νέοι. Διότι ξέρετε, αυτό που βέβαια μακάβρια είπαν δύο φίλοι περί νεκροταφείων, είναι το εξής.
Ο άνθρωπος από ένα σημείο και πέρα είναι μέσα στη φύση του, είναι στη λογική του, σκέφτεται συντηρητικά. Θέλει να διατηρήσει αυτό που έχει. Αυτό είναι μέσα στην ανθρώπινη φύση. Ο νέος είναι το αντίθετό του. Ο νέος θέλει να το ανατρέψει. Ο νέος έχει την αίσθηση της κυριαρχίας πάνω σε όλα τα πράγματα.
Αυτό πρέπει να το αφήσεις, να το εκφράσει. Δεν μπορείς με το μη, το όχι και το άκου εμένα που είμαι μεγαλύτερος και που έχω εμπειρία γιατί συμμετέχω στο ΠΑΣΟΚ 30 χρόνια. Νομίζω ότι μπορούμε να μεταφέρουμε την εμπειρία αλλά δεν μπορούμε να επιβάλουμε τις απόψεις.
Φίλες και φίλοι, θα κλείσω γιατί σας κούρασα. Εγώ λαμβάνω υπόψη μου όλα αυτά. Κάποια θέματα προχωρούν, κάποια τα παρακολουθώ. Κάποια όμως θέλω να τα παρακολουθήσουμε μαζί. Και αυτό το μαζί κατά τη γνώμη μου σημαίνει ένα κάλεσμα συμμετοχής στους φορείς, για μένα σημαίνει και ένα κάλεσμα συμμετοχής στο ΠΑΣΟΚ.
Το ΠΑΣΟΚ έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες ανασυγκρότησής του. Ο καθένας μπορεί να συμμετέχει ελεύθερα. Όποιος θέλει και όποιος επιθυμεί. Αλλά εκείνοι που δεν θέλουν και δεν επιθυμούν, μπορούν σε έναν πολιτιστικό σύλλογο, μπορούν στο επίπεδο του διαμερίσματος, αλλά χρειάζεται η συμμετοχή και η κινητοποίηση.
Όσοι είμαστε στην κυβέρνηση αντιλαμβανόμαστε ένα πολύ απλό πράγμα. Στις σημερινές συνθήκες παγκόσμιας ευρωπαϊκής εξέλιξης, μία κυβέρνηση που δεν αισθάνεται και δεν έχει στο πλευρό της ένα ισχυρό, ένα δυναμικό κοινωνικό κίνημα, εύκολα γίνεται βορρά στα στόματα των μέσων μαζικής ενημέρωσης και των οικονομικών συμφερόντων που κρύβονται από πίσω τους.
Και αυτό πρέπει να το λάβουμε σοβαρά υπόψη, όπως εγώ λαμβάνω σοβαρά υπόψη και αποπειράμαι τουλάχιστον εδώ και καιρό να το κάνω καθημερινή πράξη, ότι εκείνο που σήμερα είναι πιο απαραίτητο, είναι η άμεση επικοινωνία του πολίτη με τους πολιτικούς. Είναι η ζωντανή σχέση, ο δημιουργικός διάλογος, η διαφωνία.
Η διαφωνία είναι μεγάλη υπόθεση. Η διαφωνία πάει τα πράγματα μπροστά. Δεν μπορούμε να συμφωνούμε όλοι. Δεν είναι εξ ορισμού αρνητική. Και υπάρχει και κάτι το οποίο το λαμβάνω πολύ σοβαρά υπόψη. Είναι αυτό που είπατε εσείς ότι πρέπει τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, είτε υπουργοί, είτε βουλευτές, είτε κομματικά στελέχη, όπου και όταν εμφανίζονται, να είναι στέρεοι και επιθετικοί, να είναι δυναμικοί και αποφασιστικοί.
Θα κλείσω με κάτι το οποίο θέλω να το βάλουμε καλά στο μυαλό μας. Είπε κάποιος φίλος με ενδεχόμενη νίκη ή ήττα του ΠΑΣΟΚ. Εγώ δεν θα σας κάνω καμία ένεση αισιοδοξίας, αλλά θα σας πω ότι το ΠΑΣΟΚ έχει τους όρους και τις προϋποθέσεις μιας νέας νίκης.
Βεβαίως υπάρχουν παράπονα, βεβαίως έχουμε δυσαρεστήσει φίλους μας και πολίτες και βεβαίως έχουμε κάνει λιγότερα απ’ όσα μπορούσαμε να κάνουμε. Αλλά δεν έχουμε καμία σύγκριση με την συντηρητική παράταξη. Και δεν το λέω από κομματικό πατριωτισμό. Άρα όλοι εκείνοι, ακόμα και από εμάς κάποιοι, που υπονοούν την ήττα, δεν ξέρω αν την εύχονται, στην ουσία δυναμιτίζουν το κλαρί πάνω στο οποίο κάθονται και δεν θα ευτυχίσουν ούτε οι προσωπικές τους στρατηγικές.
Εγώ ένα θέλω να πιστέψετε, ότι και η Ελλάδα και ο σοσιαλισμός και η Ευρώπη και ο κόσμος όλος, μπορεί να ζήσει και χωρίς τον Μανίκα. Άρα μπορεί να ζήσει και χωρίς όλους εκείνους που θεωρούν τον εαυτό τους σωτήρα. Η Ελλάδα θα σωθεί όπως έχει μπει στο δρόμο της ανάπτυξης, της προκοπής, μόνο με το ΠΑΣΟΚ και τις δημοκρατικές δυνάμεις.
Οι δημοκρατικές δυνάμεις δεν είναι αόριστες. Είστε ο καθένας από εσάς ένας-ένας, αλλά πάνω απ’ όλα όλοι μαζί. Σας ευχαριστώ πολύ.